بسم الله الرحمن الرحیم

قانون بیعت

معاویه در سال 38 هجری در اواخر جنگ صفین نامه‌ای توهین آمیز به امام نوشت و در قسمتی از نامه مدعی شد که من مانند طلحه و زبیر با شما بیعت نکردم تا بر من حجت داشته باشید پس هر کاری می‌توانم بکنم. حضرت نامۀ هفتم از نامه های نهج البلاغه را در پاسخ او نوشتند و ابتدا به اهانت‌هایش پاسخ داده و سپس قانون بیعت را بیان کرده فرمودند وقتی اکثریت با شخصی بیعت کنند اقلیت حق ندارند مخالفت کنند.

فهرست
  • ↓۱- کلام معاویه
  • ↓۲- پاسخ حضرت و بیان قانون بیعت
  • ↓۳- مطالب مرتبط

کلام معاویه

معاویه در قسمتی از نامه خود چنین نوشت: «وَ لَعَمْرِي مَا حُجَّتُكَ‌ عَلَى‌ أَهْلِ‌ الشَّامِ‌ كَحُجَّتِكَ عَلَى أَهْلِ الْبَصْرَةِ وَ لَا حُجَّتُكَ عَلَيَّ كَحُجَّتِكَ عَلَى طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرِ لِأَنَّ أَهْلَ الْبَصْرَةِ قَدْ كَانُوا بَايَعُوكَ وَ لَمْ يُبَايِعْكَ أَهْلُ الشَّامِ وَ إِنَّ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرَ بَايَعَاكَ وَ لَمْ أُبَايِعْك‌»(بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‌33، ص: 78)؛حجت شما برمردم شام مانند حجت شما برمردم بصره نیست و همچنین حجت شما بر من مانند حجت شما بر طلحه و زبیر نیست، در جنگ جمل شما بر مردم بصره حجت داشتید زیرا مردم بصره و طلحه و زبیر با شما بیعت کرده بودند و نباید با شما می‌جنگیدند اما من و مردم شام که با شما بیعت نکردیم تا شما حجتی داشته باشید.

پاسخ حضرت و بیان قانون بیعت

حضرت در پاسخ کلامی دارند که در نهج البلاغه نیامده و می‌فرماید: «وَ أَمَّا مَا مَيَّزْتَ‌ بَيْنَ أَهْلِ الشَّامِ وَ أَهْلِ الْبَصْرَةِ وَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرِ فَلَعَمْرِي مَا الْأَمْرُ فِي ذَلِكَ إِلَّا وَاحِد»(بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‌33، ص: 78)؛ اینکه بین خودت و اهل شام با اهل بصره و طلحه و زبیر فرق گذاشتی درست نیست، بیعت قانون خاص خودش را دارد و نمی‌شود بگویید امروز یک قانون است فردا یک قانونی دیگر!

ادامۀ این کلام در نهج البلاغه آمده و حضرت می‌فرمایند: لِأَنَّهَا بَیْعَةٌ وَاحِدَةٌ لَا یُثَنَّى فِیهَا النَّظَرُ وَ لَا یُسْتَأْنَفُ فِیهَا الْخِيَارُ؛ بیعت با دو نفر معنا ندارد و نمی‌شود اکثریت با دو نفر بیعت کنند و یا اگر با یک نفر بیعت کردند حق ندارند پشیمان شوند و بعد با یک نفر دیگر بیعت کنند این قانون بیعت است الْخَارِجُ مِنْهَا طَاعِنٌ وَ الْمُرَوِّي فِیهَا مُدَاهِنٌ؛ اگر کسی بخواهد از بیعت خارج شود خلافکار است و حرف زور می‌گوید! و کسی که تردید کند و بگوید می‌خواهم در مسئله بیعت فکر کنم منافق و خائن است. اشاره به نامه ششم دارد که حضرت جریر را نزد معاویه فرستادند و معاویه گفت «انْظُرْ وَ تَنَظَّرْ وَ أَسْتَطْلِعُ‌ رَأْيَ‌ أَهْلِ‌ الشَّام‌»؛ بگذار فکر کنم و ببینم مردم شام چه می‌گویند سپس بتوانم پاسخ شما را بدهم.(بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‌32، ص: 369)

مطالب مرتبط

پاسخ به نامه توهین آمیز معاویه

دانلود شرح نامه ۷