(دانلود mp3 حکمت ۱)
متن حکمت ۱ و منابع
حکمت ۱ - قَالَ ع كُنْ فِي الْفِتْنَةِ كَابْنِ اللَّبُونِ- لَا ظَهْرٌ فَيُرْكَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَيُحْلَبَ
مقدمه
در نهج البلاغه قواعد و قوانين حل مشكلات آمده كه اكثرا در كلمات قصار است در نامه ها و خطبه ها بحسب موقعيت آن قوانين را رعايت ميكرده اند
بحث لغوی
- ۱- قال ابن بابويه في (توحيده): الفتنة على عشرة أوجه: فوجه الضلال، و الثاني: الاختبار و الثالث: الحجّة و الرابع: الشرك و الخامس: الكفر و السادس: الإحراق بالنار ....و الثامن: القتل و التاسع: الصدّ و العاشر: شدّة المحنة
- ۲- ابن اللبون: ولد الناقة الذكر إذا دخل في الثالثة
- ابن لبون که شیر ندارد به این دلیل نیست که مذکر است بلکه مادرش بچه دیگر دارد لذا سهمیه شیر ندارد
بحث نحوی
- فعل مضارع منصوب به تاويل مصدر است و فاء فوریت را می فهماند مثل ثم نیست نتیجه این میشود که اگر پشت باشد فوري سوار شدن هست يا خر نشويد يا خرسوار خيلي است
بحث بلاغتی
- ۱- كن امر است مخاطب خاص ندارد مقصود عموم است مانند این شعر
- فريب تربيت باغبان مخور اي گل
- كه آب ميدهد اما گلاب ميگيرد
- ۲- در این حکمت تشبيه معقول به محسوس بکار رفته تا كاملا واضح شود و همه مردم مطلب را بفهمند انتظار از همه است كه در فتنه ها مواظب باشند لذا چنين تشبيه مي آورد
شعر
- جمله را حمّال خود خواهد كفور
- بار مردم گشته چون اهل قبور
- بر جنازه هر كه را بينى به خواب
- فارس منصب شود عالى ركاب
- ز ان كه آن تابوت بر خلق است
- بار بر خلقان نهادند اين كبار
- بار خود بر كس منه بر خويش نه
- سرورى را كم طلب درويش به
ضرب المثل
ان كنت من أهل الفطن فلا تدر حول الفتن
- آدم های ساده را گیر می آورند مسلط میشوند بقائشان به افراد ساده است
نکته
- ۱- هذه الكلمة من مشهورات كلمه عليه السّلام، و قد يزاد عليها: «و لا وبر فيسلب»
- مصادر نهج البلاغة و أسانيده، ج ۴ ، صفحه ى ۸
- ۲- شتر ابتدا چموش است برای سواری گرفتن بینی شتر را سوراخ کرده پس از ضد عفونی کردن طنابی را به بینی او به روش مخصوصی گره میزنند که اگر فشار آمد گره باز شود نه که بینی پاره شود کم کم شتر رام میشود وسواری میدهد
- ۳- به استناد خطبه ۵۰ در فتنه ها قرار است سواری بگیرند از شما استفاده میکنند بر مردم مسلط میشوند و معمولا سياسيون دنيا اينگونه اند
- ۴- به استناد خطبه ۵۰ از دو روش برای مقابله با مسئوليني كه با فتنه مسلط شده اند و مردمي نيستند میشود استفاده کرد
- اولا : مشروعيت كارها ي آنان را بررسي كردن
- ثانیا : اطرافيان را زير ذره بين بردن
- خطبه ۵۰ : و من كلام له عليه السّلام: إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ أَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ- يُخَالَفُ فِيهَا كِتَابُ اللَّهِ- وَ يَتَوَلَّى عَلَيْهَا رِجَالٌ رِجَالًا عَلَى غَيْرِ دِينِ اللَّهِ.............
- ۵- اگر نردبان ترقی فتنه گران نشویم فتنه خیلی هم خوب است ، موجب رسوا شدن آنان است
- عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ تَمَنَّوُا الْفِتْنَةَ فَفِيهَا هَلَاكُ الْجَبَابِرَةِ وَ طَهَارَةُ الْأَرْضِ مِنَ الْفَسَقَةِ بحارالأنوار ج : ۹۰ ص : ۳۲۷